SpaceX’in Artemis programı kapsamında geliştirdiği insanlı Ay aracı Starship HLS, 2027 yılında yapılması planlanan insanlı Ay görevi için takvim sorunları yaşıyor. NASA güvenlik analisti Paul Hill’in Teksas’taki Starbase tesisine yaptığı ziyaret sonrası aktardığına göre, aracın takvimi çok sıkışık ve görev yıllarca ertelenme riski taşıyor.
Starship HLS projesinde aksaklık yaşanıyor
Gecikmenin başlıca nedeni, yörüngede kriyojenik yakıt transferi konusundaki teknik zorluklar. Starship HLS’nin Ay yüzeyine inebilmesi için Dünya yörüngesinde yakıt ikmali yapması gerekiyor, ancak SpaceX bu teknolojiyi henüz geliştiremedi.
Mikrogravite ortamında sıvı ve gazın tank içinde ayrılamaması, yakıtın doğru şekilde aktarılmasını engelliyor. Sıvı oksijen ve sıvı metan gibi çok düşük sıcaklıklarda saklanan kriyojenik yakıtlar, en ufak ısıda buharlaşıyor, bu da yakıt kaybına ve güvenlik risklerine yol açıyor.
Tank bağlantılarındaki sızdırmazlık sorunları ve büyük Starship tanklarının izolasyonu da süreci yavaşlatıyor. Ayrıca, Raptor motorlarında devam eden tasarım değişiklikleri de ilerlemeyi oldukça kısıtladı.
SpaceX, 2023’te 2025’in başına kadar yörüngede yakıt ikmali denemesi yapacağını duyurmuştu, fakat bu henüz gerçekleşmedi. Elon Musk, kısa süre önce yaptığı bir açıklamada ise gelecek yıl yakıtın yeniden kullanılabilirliğini göstereceklerini söyledi.
ABD ve NASA, Artemis görevinin birçok aşamasında özel şirketlerle iş birliği yapıyor. SpaceX gibi kritik bir bileşende yaşanacak bir gecikme, Çin’in 2030 yılına kadar kendi insanlı aracıyla ABD’den önce Ay’a inmesiyle sonuçlanabilir.
Bu duruma rağmen, Artemis programının ikinci aşaması olan Artemis 2 görevi, dört astronotu Ay’ın etrafında dolaştıracak şekilde 2026’da fırlatılmak üzere takviminde ilerliyor. İnsanlı iniş görevi Artemis 3 için ise 2027 yılı hedefleniyor. ABD’nin son insanlı Ay inişi 1972’de Apollo programıyla gerçekleşmişti.
